بسم الله الرحمن الرحیم

بسیار خوش وقت هستم از این که توفیق پیدا می‌کنم در این جلسه ی پایانی این همایش دو روزه حضور پیدا کنم و این اقدام را طلیعه و سر اغاز یک کار مشترک طولانی‌تری امیدوارم قرار بگیرد، بین همکاران ما در چین و دوستانی که در تهران در دانشگاه علامه طباطبایی و در انجمن فلسفه میان فرهنگی تلاش کردند تا این همایش را برگزار کنند. من تا ان جا که توانستم مقالات ارائه شده در این همایش را بررسی کنم، به نظرم رسید که این مقالات در سه سطح مطرح شده است.

بخش عمده و سطح اول مقالات، مقالاتی است که تلاش شده در ان به میراث فرهنگی چین و ایران به عنوان دو تمدن بزرگ چند هزار ساله پرداخته شود. جالب این بود که این مقالات به مقاطع مختلف تاریخ فرهنگ ایرانی هم بر می‌گشت. اشاراتی که به دوره ی پیش از اسلام دوره ی اشکانی دوره ی ساسانی و بعد هم به دوره ی پس از اسلام را داشتیم که از این جهت جالب بود و نشان می داد که این میراث چه گستره ای را در بر می‌گیرد.

پرداختن به این مباحث از یک جهت بسیار ارزشمند است و ان به واسطه این است که یک اگاهی و وقوفی را نسبت به این داد و ستد‌‌‌‌‌ های فکری، فرهنگی و تمدنی ایجاد میکند؛ هم در در میان علاقه‌مندان به این موضوع در ایران و هم به علاقه‌مندان به این موضوع در چین.

گستره ی موضوعاتی که در این مقالات، در این سطح مطرح شده بود نشان میدهد که نیاز به تمرکز بیشتری برای احیای این میراث و ایجاد یک اگاهی و وقوف نسبت به این میراث لازم است و هنوز کار‌های فراوانی در این سطح بحث در پیش است.گام‌های اول است و امیدواریم که این گام ها بتواند سر اغازی برای تحقیقات بیشتر و تلاش های بیشتر در این زمینه باشد.

 سطح دوم بحث که تعداد مقالات اندک‌تری نسبت به ان روی اورده بودند و هنوز جای کار فراوان وجود دارد، نوعی مطالعات مقایسه‌ای_ تطبیقی است؛ یعنی ما بتوانیم موضوعات واحدی را تعریف کنیم و در اثار و منابع فرهنگ چین و فرهنگ ایران جست و جو کنیم و در ان جا بتوانیم نسبت به این موضوع واحد کار‌هایی که صورت گرفته و تلاش‌هایی که برای فهم این موضوع در دو فرهنگ صورت گرفته را بیابیم و ارزیابی کنیم.

نقاط اشتراک و نقاط افتراق در بررسی در این سطح که مطالعات تطبیقی_مقایسه‌ای است برای ما برجسته تر خواهد شد و همانطور که نقاط اشتراک برای ما با ارزش اند و نشان میدهند که ما چه زمینه های فکری مشترکی و چه طرز نگرش های مشترکی نسبت به این موضوعات میتوانیم پیدا کنیم، در عین حال نقاط تمایز و تفاوت هم معلوم خواهد شد و نسبت به خودمان و اندیشه ی خودمان و اندیشه دیگری که با ان در طرف گفت و گو هستیم ما یک اگاهی و وقوفی پیدا خواهیم کرد.

این نه تنها در جهت شناخت طرف مقابل گفت و گو است بلکه در جهت شناسایی خودمان هم نقش بسیار مؤثری دارد. پس سطح دوم بحث سطحی است که در ان به نحوی موضوعات واحدی تعیین میشود و اگر بخواهد ادامه پیدا کند این تماس و ای نحوه همکاری که وجود دارد می‌تواند برای بار های اینده چه در ایران چه در چین حول و حوش موضوعات واحدی باشد که این موضوعات قبلا اعلام شده، کار های قبلی در این زمینه انجام گرفته و مطالعات تطبیقی و مقایسه ای انجام میگیرد و این مطالعات هم بیشتر در این جهت است که وقوف پیدا کنیم که در (اگر به زبان تمثیلی سخن بگوییم) مختصات و محور مختصات فکری هر کدام از این فرهنگ ها ان موضوع از جانب فرهنگ دیگری مطرح شده کجا جای دارد و جایگاه این در محور مختصات فکری هر فرهنگی بتواند معلوم بشود و این گام دوم و سطح دوم بحث است.

در یک سطح سومی که به نظر میرسد کم تر مقالات به سمت ان روی اورده و ان شاءالله اگر بتوان در برگزاری همایش های اینده مد نظر قرار بگیرد، این جا فراتر از اصل احیای میراث و داد و ستدهای گذشته است و فراتر از این که ما جایگاه یک موضوع را در محور مختصات فکری هر کدام از این فرهنگ ها بتوانیم شناسایی کنیم و از این طریق نقاط مشترک و نقاط تفاوت را بیابیم که هر دو لازم است برای اینکه بتوانیم یه یک فهم بهتری نایل شویم به نظر میرسد که در این سطح قدم های مهمی باید هنوز برداشته شود.

سطح سوم فراتر از این هاست و همان طور که عرض کردم این سطح کم تر به ان پرداخته شده و ان این است که با وقوف نسبت به ان چه که این فرهنگ یا ان فرهنگ، فرهنگ ایرانی یا فرهنگ چینی درباره ی موضوعاتی می اندیشد ما مباحث و مسایل انسان کنونی در جهان کنونی، ان هم فارق از این که لزوما انسان چینی یا انسان ایرانی_اسلامی بخواهد باشد ما این موضوعاتی را که مبتلا به همه ی انسان ها در جوامع کنونی ماست از جمله انسان هایی که در جوامع ما دارند زندگی می کنند، این ها را شناسایی کنیم و این دفعه مجال بدهیم این شناختی که پیدا کردیم در افق هر فرهنگی بتواند مطرح شود و با مطرح شدن این در افق هر یک از این فرهنگ‌ها زمینه‌ی اندیشیدن هر فرهنگ دیگر در قبال موضوعاتی که ممکن است یا جوانبی از موضوع که ممکن است طرح نشده باشد یا در افق فکری فرهنگ دیگر و فکر فلسفی و فکر جهان نگرانه ی فرهنگ دیگر خودش را عرضه نکرده باشد، این بتواند موضوع قرار بگیرد. دریچه های جدیدی را ممکن است باز کند. توجه ما را به سمت هایی بتواند راهبری کند که مبدا برای اندیشیدن های نو در هر کدام از فرهنگ ها بشود.

 هم افزایی واقعی اندیشه ای ما فکر می‌کنم هنگامی اغاز میشود که خودمان را بتوانیم از سطح اول و سطح دوم به سطح سوم برسانیم.

مسلم است که رسیدن به چنین نقطه‌ای کار‌های زیادی را می طلبد و تلاش‌هایی را می‌خواهد که در هر سه سطح از جانب کسانی که امادگی دارند یا خودشان را مهیا می‌کنند و اماده می‌کنند برای اینکه ورود پیدا کنند به این سطح ها، تلاش های زیادی باید صورت بگیرد.

به گمان من این مرحله سوم که ما به عنوان انجمن فلسفه ی میان فرهنگی طبعا توجه‌مان بیشتر متمرکز این لایه سوم هست و میدانم که بدون اینکه دو لایه‌ی قبل در ان اتفاق خوبی انجام گرفته باشد نمی تواند محقق شود یا به شکل ضعیف تری میتواند مطرح شود، توجه ما بیشتر به سمت این لایه سوم است و امیدوارم که درجلسات بعدی که برگزار خواهد شد با توجه به هر سه لایه به خصوص این لایه سوم مجالی پیش اید که هم افزایی فکری حقیقی بین این دو جانبی که وارد یک گفت و گوی فکری_فرهنگی شدند بتواند برقرار شود.

از این‌که دوستان همت کردند و همین مقدمات این مسیر را با دشواری هایی که یقینا داشته سعی کردند هموار کنند بسیار سپاس گذارم و امید‌وارم همه ی ما از جمله این بنده هم در یک گوشه ای قدمی بتوانیم در این جهت برداریم که اهداف این همایش را و مسیری که این همایش ها در اینده طی خواهد کرد بتوانیم در ان به نحو فعالی مشارکت کنیم.

از این که دوستان حوصله کردند و این مطالب مختصر بنده را که قرار بود در این چند دقیقه کوتاه عرضه بشود گوش دادند تشکر می‌کنم هم چنین از حضور کسانی که در این همایش مقاله ارائه کردند و یا مقالاتشان را فرستادند برای اینکه در مجموعه‌ی نوشته های این همایش منتشر بشود و هم چنین همه ی حضاری که با علاقه‌مندی این موضوعات را دنبال کردند تشکر میکنم و امید وارم که سر اغاز بسیار خوبی برای قدم های بعد به اینده باشد.