آن تقسـیمی کـه آقـای اوهاشـی در جلسـه ی دوم دربـاره software و hardwareبــودن تکنولــوژی و رابطــه ی آن دو بیــان فرمودنــد دقیقــا همـان ذهنیتـی بـود کـه الان هـم دیـدم و با تصویرسـازی کـه ایشـان ارائه دادنـد مشـکل دارم و متوجـه نمـی شـوم کـه ایشـان چـه رویکـردی برای نزدیکـی بـه مسـئله دارنـد، چـون کـه اسـتاد ریختـه گـران هم این سـوال را داشـتند کـه چگونـه ایـن تخنـه هایدگـر فهمیـده مـی شـود، اگـر ایـن تخنـه صـورت جهـان غربـی اسـت کـه اکنـون جهانـی شـده و صـورت همـه ی جهـان اسـت یـک صـورت جهانـی شـده اسـت بـه همـان ترتیب و بـا پدیدارشناسـی هایدگـری مـی توانیـم بفهمیـم که ایـن تصویـر الف که ایشـان ترسـیم کردنـد تصویـری اسـت کـه صـورت تمـدن فعلـی جهانـی نیسـت و صـورت حاکـم اسـت. درون ایـن تصویر الـف چگونه مـی توانیم کـه از تصویـر الـف بـه نـوع دیگـری صحبـت کنیـم اعـم از زیبایـی هنـر یـا زیبایـی طبیعـت یـا بـه تعبیـر ایشـان تصویـر چهـارم کـه دیـن اسـت. خاصـه سـوالم همـان عـدم فهمـی اسـت کـه از ایـن تخنـه و ارتباطـش با وضعیـت فعلـی جهـان که ایجاد شـده اسـت و بـرای مـن همین سـوءفهم از ایـن تصویـر سـازی پروفسـور اوهاشـی ایجـاد شـد و به نظـر می رسـد که ایـن تخنـه صـورت حاکـم بـر جهـان اسـت و اگـر تصویـر حاکم این اسـت آن تصاویـر دیگـر از جملـه هنـر کـه قراراسـت جهـان دیگـری را بـرای ما خلـق بکنـد و بشناسـاند و همیـن طـور دین و طبیعـت چه معنـا وجایگاهی مـی توانـد داشـته باشـد اگـر آغـازگاه مـا ترمینولـوژی هایدگـر باشـد. اگر بـه مـوازات آن تعبیـری کـه جنـاب اوهاشـی گفتنـد فلسـفه ی شـرقی کـه متوجـه نشـدم و توضیحـی ندادنـد بایـد توضیـح داده شـود کـه چـه تناوبی مـی توانـد در کنـار آن چیـزی کـه هایدگـر از وضعیـت اکنـون جهانی شـده داشـته باشـد و تاریـخ متافیزیـک غـرب از تخنـه برایمان ترسـیم مـی کند؟

پروفسـور اوهاشـی : پرسـش شـما پرسـش را از ایـن لحـاظ پیـش برنـده مـی دانـم کـه مطالـب زیـادی را بـا نظـر به همین شـیوه ی پرسـش نوشـتم مـن پرسـش شـما را از ایـن لحـاظ پیـش برنـده مـی دانـم، بـه ایـن معنـی کـه ایـن آوردگاهـی کـه تصویـر جهـان “ج” نامیـدم بـرای ایـن گفتـم کـه ً بدانیـد دقیقـا کجاسـت و آیـا ایـن در درون تصویـر جهـان الـف اسـت یـا ً اساسـا ً مـی توانـد بـه عنـوان یـک جایگزیـن قـرار بگیرد مـن شـخصا این ً طورفکـر مـی کنـم کـه مـا طبعـا نمـی توانیـم بیـرون جهـان بایسـتیم. مـا ً اگـر تعبیـر هایدگـر را بـه کار ببریم اساسـا در جهـان بودنیم.مـا درعین حال بـه اصطـاح یـک تجربـه ی عرفانـی را هـم مـی شناسـیم کـه از طریـق آن ِ تجربـه مـی توانیـم بـه ایـن نحـو از جهـان بـودن خودمـان بـه شـکلی فـرا ً بریـم و دقیقـا ً فـرا روی دقیقـا فـرا روی از ایـن نحـو در جهـان بودنی اسـت کـه مـا در تعبیـر جهـان کنونـی بـودن را از آن مـی فهمیـم پس اگـر بخواهم از اول بگویـم مـا نمـی توانیـم بیـرون جهـان باشـیم امـا در عیـن حـال هم زمـان کـه مـا همـواره در جهـان هسـتیم، مـی توانیـم بـه نحـوی از ایـن جهـان، تعالـی و فـراروی داشـته باشـیم ایـن فـرا روی یـا عرفانـی اسـت یا بـه نحـو پدیدارشناسـی؛ بـه طـور کوتـاه تـر بگویـم: مـا هـم زمـان هـم در درون هـم در بیـرون هسـتیم، همیـن وضعیـت را نیشـیدا، بنیان گـذار مکتب کیوتـو، بـه آن تعالـی درونـی مـی گویـد و چنیـن نیسـت کـه من بـه عنوان یـک امـر سـومی در مقابـل جهـان ایسـتاده باشـم و بگویـم یـک طـرف جهـان الـف داریـم و یـک طـرف جهـان ب .خـودم در درون تصویـر جهان الـف درون تکنولـوژی جهـان جدیـد هسـتم و از سـمت دیگـر هنـر توجـه مـن را جلـب مـی کنـد. ایـن توجـه و عاقـه را هایدگرمـی گویـد عاقـه؛ یعنـی ” درونـی آن ذات بـودن.” مـن در اینجـا، در میانـه جهـان تکنیکـی هسـتم امـا در عیـن حـال از سـوی دیگـر مـن در میانـه هنـر قـرار نـدارم و بـا همیـن رونـد تعالـی درونـی اسـت کـه مـی توانـم از تصویـر هنـر جهان “ج” در ایـن عرصـه ی میانـه سـخن بگویـم. ایـن نحـو دیـد وایـن نحـو فکـر را پدیدارشناسـانه یـا حتـی عرفانـی تعبیـر کنـم البتـه این دیـدگاه من اسـت کـه مـی توانـد یـک دیـدگاه بـرای عـام هـم باشـد کـه یک پرسـش فراتر اســت.

:2سـوءتفاهمی در صحبـت هایتـان متوجـه شـدم، یکـی اینکـه تصویـر شـما تصویـر خاصـی از جهـان منظـور هایدگـر اسـت و امـا مـا جهـان را بـه عنـوان تصویـر نـگاه مـی کنیـم بـه ایـن معنـا طبـق نظـر آیـزن، کـه جهانـی را در برابـر مـا قـرار مـی دهـد کـه سـوژه مـی کردیـم و همــه چیــز را بــرای خــود مــی خواهیــم .از آن تفاســیر تحــت عنــوان ( )102:09-102:07اسـت کـه ایـن یـک سـوءتفاهم اسـت. از طـرف دیگـر ایشـان مـی گوینـد کـه هـر اثرهنـری تصویر جهان اسـت؛ درسـت اسـت کـه هایدگـر در تحلیـل نقاشـی کشـاورز آن تصویـری کـه جهـان کشـاورزی را نشـان مـی دهـد آب و آسـمان و خـاک کـه در اثـر بـه کار رفتـه اسـت و بـا هـم تداخـل پیـدا مـی کننـد، یـک تکـه از جهان را بـه مـا نشـان بدهـد آیـا یـک اثـر هنـری مـی توانـد شـیوه یـا نشـان ِ تصویـری بـه مـا در برابر1:43:10کمـک کنـد امـا ایـن طور نیسـت؛ بحث در تصویـر خاصـی نیسـت بلکـه نـگاه مـا بایـد عـوض شـود و بعـد در صحبـت آخرشـان هنـر را هـم در برابـر تخنـه قـرار دادنـد در حالـی کـه هنـر در برابـر تخنـه قـرار نمـی گیـرد چـون هنـر جهـان هـای کوچـک را خلـق مـی کنـد و جهـان را خلـق مـی کنـد. مشـکل مـا ایـن اسـت و جهانـی کـه وجـود دارد وبـه طـور خاصـی تحـت عنـوان شـاه کلیـد واژه تخنـه قـرار دهـد آن نـگاه بایـد عـوض بشـود قـرار نیسـت چیـز جدیدی را خلـق کنیـم مـا بایـد اجـازه بدهیـم دنیـا خـودش را نشـان بدهـد.

پروفســور اوهاشــی:من اگــر جهــت پرســش شــما را درســت متوجــه شــده باشــم ایــن طــور پاســخ خواهــم داد کــه در هنــر هــم مــا بــا ِ خـود جهـان واقعـی و موجـود بـه طـور کل مواجـه هسـتیم و در هنـر و اثـر هنـری هـم مواجهـه مـا بـا خـود جهـان است.درسـت اسـت مـی توانیـم در همـان تصویـر کفـش هـای روسـتایی ونگـوگ بگوییـم یـک جهــان کوچــک یعنــی جهــان روســتایی اســت امــا آن طــور کــه مــن هایدگـر را مـی فهمـم هایدگـر خـودش ایـن تمایـز را بیـن تغبیـر جهـان کوچـک و خـود جهـان نمـی گـذارد. یـک محصـول تکنولوژیـک مدرن ماننــد کامپیوتــر یــا آیفــون در هــر کــدام از ایــن محصــولات کوچــک تکنولوژیـک هـم مـا کل جهـان را داریـم یعنـی آن طـور کـه تکنیـک آن را بـه ظهـور مـی آوردو در هـر اثـر هنـری یـا تکنولوژیـک جهـان بــه صــورت کل در حــال گشــوده شــدن اســت. ایــن را مــی تــوان در تولیـدات دیگـر تکنولـوژی و صنعتـی هـم دیـد و آن چیـزی کـه هایدگر دربـاره تابلـو ونگـوگ بـرای مثـال مـی گویـد مقصـود او از تفسـیر آن تابلـو و جهـان آن کشـاورز جهـان درارتبـاط زمیـن بـا آسـمان اسـت؛ یعنـی از طریـق جهـان کوچـک ایـن اثـر مـا جهانیـت جهـان و عالمیدن عالـم را ماحظـه مـی کنیـم ایـن عالمیـدن عالـم نـه کوچـک اسـت و نه بـزرگ البتـه ایـن تفسـیر مـن اسـت .

3ــدکتر مصلـح: ایشـان در سـخنرانی اول، خیلـی راحـت از هنـر به دین منتقـل مـی شـوند و ایـن هـا را نزدیـک بـه هـم می بیننـد، بـه خصوص تکنیـک و دیـن را مطـرح کردنـد، سـوالم ایـن اسـت کـه ایشـان دیـن را بـه چـه معنایـی و کـدام فیلسـوف نزدیـک تـر مـی دانـد و مرادشـان از دیـن چیسـت؟ امـکان سـوءتفاهم وجـود دارد زمانـی کـه تعبیـر دیـن را کـه بـه کار مـی بریـم ولـی بـه تفـاوت بـزرگ ادیـان توجـه نمـی کنیـم مثـا اسـام بـا ذن – بودیسـم تفـاوت اساسـی دارد و شـاید ایـن تعبیـری کـه ایشـان بـه کار مـی برنـد تقلیـل بـه وجـه عرفانـی پیـدا می کنــد و ســوال اینکــه ایشــان توضیــح بدهنــد دیــن را کــه مطــرح مــی کننـد منظورشـان چیسـت و بـه کـدام معنـای فاسـفه نزدیـک تر اسـت؟

پروفسوراوهاشـی: پرسـش بسـیار مهمـی اسـت و تشـکر مـی کنـم. وقتـی مـن از هنـر و نسـبتش بـا دیـن صحبـت مـی کنـم قبـل از اینکـه بخواهـم ً پاسـخ بدهـم یـک نکتـه ای را بگویـم: اینکـه خـود اساسـا پیـش از دیـن ِ خـود ِ مفهـوم هنـر هم در فلسـفه هـای امـروزی و زیبایی شناسـانه تعریفش ً مســئله ای بســیار پیچیــده و بغرنجــی اســت مثــا از وقتــی کــه دوشــان (هنرمنـد فرانسـوی) یـک دستشـویی را بـه عنـوان اثـر هنـری بـه نمایـش گذاشـت ایـن یـک گرایـش عمومـی بیـن هنرمنـدان شـد کـه مفهـوم جـا افتـاده و تثبیـت شـده هنـر را هـم نفـی بکننـد و ایـن را بازسـازی کننـد ً اگـر مثـا هنرمنـدی بـه وسـیله یـک اثـر فـردی بتوانـد رسـوایی در ایـن فهـم ایجـاد بکنـد ایـن یـک هنرمنـد موفـق خواهـد بـود و همان رسـوایی بـه سـرعت بـه یـک جریـان جـا افتـاده و یـک سـبک در هنـر تبدیـل مـی شـود و اصـا از قـرن بیسـتم، یـک وظیفـه و تکلیـف بـرای هنـر شـد کـه پیوسـته مفهـوم هنـر و تخریـب کننـد و بازسـازی کنـد از میـان ببـرد، نفـی کنـد و معنـای دیگـری پدیـد آورد و حتـی بعضـی از هنرمنـدان چنین مـی کننـد کـه اثـر هنریشـان را در مـوزه و نمایشـگاه عرصـه نکننـد کـه به جـای آن، اثرشـان را خیلـی راحـت در خیابـان یـا گوشـه پـارک بندازنـد طـوری کـه هیـچ کـس تصـور نکنـد ایـن یـک اثـر هنـری اسـت. اینکـه آیـا هنرمنـد می توانـد از هنـرش زندگیـش را بگذرانـد و امـرار معاش بکند مسـئله دیگـری اسـت حـالا اگـر بخوایـم بـه مفهـوم دنیـا بپردازیم یـک از فیلسـوفان مکتب کیوتو”نیشـیتانی” شـاگرد “نیشـیدا” کتابی تحت عنـوان ” دیـن چیسـت” نوشـت و پشـتیبانی در ایـن کتـاب بحثـش ایـن اسـت کـه ً اساسـا پرسـش دیـن چیسـت گمراه کننـده اسـت. این یـک شـیرینی ایرانی اسـت یـا اسـامی یـا مسـیحی مـن بـه عنـوان مشـاهده گـر در برابـرش ِ ایسـتادم، وقتـی دیـن را همیـن طـور برابر ایسـتا قـرار بدیـم و بپرسـیم دین ِ چیسـت در همیـن پرسـش مـا دیـن از بیـن رفتـه اسـت و این پرسـشدین چیسـت بایـد تعلـق بـه خـود دیـن داشـته باشـد؛ مـی توانیـم از ایـن هـم جلوتـر بریـم و بپرسـیم دیـن چیسـت اگـر بیشـتر برویـم و ایـن را بپرسـیم کـه دیـن چیسـت موضـوع یـا ابـژه و مشـاهده ی مـا نیسـت بلکـه مسـئله دغدغـه ی خـود ماسـت و حـدس مـن ایـن اسـت کـه هردینـی از جملـه اسـام و مسـیحیت و بودیسـم پاسـخ خـاص خودشـان را خواهنـد داشـت. امـا در ایـن نقطـه ذاتـی و اساسـی یعنـی در ایـن نقطـه کـه دیـن بـرای مـا ً ابـژه نمـی شـود، دقیقـا درهمینجـا آن وظیفـه و تکلیـف گفتگـو بـرای مـا آغـاز مـی شـود کـه از اینجـا مـن به بخـش دوم پرسـش شـما می پـردازم، اینکـه درون خـود عرصـه ی دیـن هـم کشـمکش هـا و اختـاف هـا و ناهماهنگـی هـا وجـود دارد وظیفـه ی خـود مـا اسـت و درارتبـاط با بخش ً سـوم پرسـش شـما کـه آیـا مـن دیـن را صرفـا بـا وجـه عرفانـی مـد نظر ِ دارم؛ مــی توانــم بگویــم در خــود اســام هــم دو جهــت وجــود دارد و در مـورد آن تحلیـل عرفانـی کـه یـک وجـه شـریعت و یـک وجه دیـد باطنی یـا عرفانـی اسـت، ایزوتسـو در ایـن جـا ایـن تذکـر را مـی دهـد کـه درون خـود اسـام هـم اختافات و کشـمکش هـای باورنکردنی بسـیاری بـوده و راه صوفـی و تصـوف و شـریعت از هـم جـدا مـی شـود و در برابـر هـم قرار مـی گیـرد و ایـن کشـمکش هـا در مقطـع هایـی خونیـن و خیلـی سـخت هـم بـوده امـا در عیـن حـال هـردوی این کشـمکش جهـان واحد اسـامی را تشـکیل مـی دهـد. بـرای فهـم ایـن وحـدت و هارمونـی درکمـان را باید تغییـر بدهیـم، مـن در اینجـا تـا حـدودی مفهـوم جدیـدی از وحـدت را از ً ایزوتسـو وام مـی گیـرم ایـن تصـور از وحـدت کـه صرفـا یـک محـور و ً مرکـز داشـته باشـد وهمیـن طـور یـک محـور جوهـری ،صرفایـک مفهوم از وحـدت اسـت. ایـن همان عرصه ای اسـت که در سـخنرانیم اسـم سـخت افـزار را روی آن گذاشـتم بایـد در تمایـز بـا ایـن یـک وحدت مایـم وجود داشـته باشـد در ایـن وحـدت بایـد این کشـمکش هـا و اختافـات و همین طـور انزجـار و نفـرت متفابـل بـه نحـو سـازنده ای تبدیـل بـه یـک پیـش برندگـی سـازنده شـود و مـن خـودم سـعی مـی کنـم ایـن نحـو وحـدت را در مفهـوم “رحمـت و شـفقت” تفسـیر بکنـم در اسـام واژه رحمـت وجود دارد کـه معنـای آن محبـت ومهـر گسـترده خداونـد اسـت و مـن چنیـن تصـور مـی کنم کـه ذیـل این رحمـت گسـترده، اختافات بسـیاری هسـت کـه مـن در واقـع مفهـوم شـفقت بـه عنـوان یـک مفهـوم مسـیحی و مفهـوم بودیسـتی اسـت امـا سـعی مـی کنـم کـه در مـواردی هـم بـه نحـوی بـه عنـوان بخشـی از مفهـوم رحمـت اسـام هـم بفهمـم و در همیـن زمینـه هم انتظـار دارم و دوسـت دارم کـه از همـکاران ایرانـی خـودم در جهـان اسـام هـم ایـده هایـی را دریافـت کنـم. شـما هـم تجربـه هـای بسـیار زیـادی را ً داشـتید و از همیـن مفهـوم وحـدت و اختـاف و یـک بحـث صرفـا خیلـی مومنانـه فقـط دربـاره وحـدت و هماهنگـی در ایـن جـا شـاید ناکارآمـد باشــد بــه ایــن معنــی کــه بایــد بتوانیــم ایــن واقعیــت اختــاف و عــدم ًهماهنگـی را خیلـی مسـتقیم و بـی واسـطه مشـاهده کنیم امـا بتوانیـم دقیقا از خـال ایـن شـکاف و فاصلـه فهمـی را از وحـدت بدسـت آوریـم و مـن سـعی مـی کنـم ایـن را از دل واقعیـات تاریخـی جهان اسـام هم بیامـوزم و ایـن چیـزی بـود کـه ایزوتسـو هـم بـه آن فکـر مـی کـرد.

-4سـوالی کـه مـی خواهـم از پرفسـور اوهاشـی بپرسـم ایـن اسـت کـه ببینـم مطلـب را خـوب متوجـه شـدم یـا نـه؛ اینطـور کـه مـن از صحبت هـای آقـای اهاشـی متوجـه شـدم بحـث بـه آن سـاحت اسـتعایی کـه هایدگـر مطـرح مـی کنـد وارد نمـی شـود بـرای اینکـه عـدم ورود را نشـان بدهـم. ایـن پرسـش مـی توانـد راه گشـا باشـد کـه مـا بپرسـیم آن تصویـر جهـان الـف کـه ایشـان تصریـح کردنـد کـه تصویـر جهانـی اســت کــه توســط علــم و فنــاوری ســاخته شــده مــی خواهــم ایــن پرســش را مطــرح کنــم کــه ایــن ســاختن مســبوق بــه چــه امکانــی اسـت و کـدام امـکان ایـن سـاختن را ممکـن مـی کنـد و بـه نظـرم مـی آیـد کـه هایدگـر بحـث تصویـر جهـان را مربـوط بـه ایـن وضـع سـابق مطــرح مــی کنــد؛ یعنــی مــا در تصویــری از جهــان هســتیم کــه ایــن علـم و تکنولـوژی را مـی سـازد و نـه بالعکـس کـه علـم و تکنولـوژی برخاسـته از آن اسـت. مثـال هایـی کـه در گشـت و گـذار از تهـران زدند همــه یــا حاکــی یــا موهــم ایــن مســئله ای اســت کــه مــا در تصویــر مســبوق حــرف مــی زنیــم نــه از تصویــر ســابق مــا در گیــر تصویــر ســابق ایــم در ایــن تصویــر ســابق آیــا امــکان همــه ی تصویــر هــای دیگـر کـه مطـرح کردنـد بـه نظـرم تصویرهـای مسـبوق بـود؛ یعنـی مـا میتونیـم بپرسـیم امـکان تصویـر جهـان هنـری، یـک تصویـر ثابتـی این امـکان را پدیـد مـی آورد.مـا مـی توانیـم از تصویـر جهـان دیـن سـوال کنیـم و یـک تصویـر ثابتـی در تصویـر جهانـی کـه هایدگـر مطـرح مـی کنـد کـه علـم و تکنولـوژی برخاسـته از آن اسـت ،اتفاقـی کـه مـی افتـد همـان طـور کـه هـگل مطـرح مـی کنـد مـرگ هنـر اسـت و ایـن هنـر را هایدگـر از هـگل مـی پذیـرد مـن مـی خواهـم بپرسـم کـه امـکان تصویـر جهـان الـف از کجـا مـی آیـد و چـرا آن مـکان مطـرح نشـد و آیـا تصویـر جهـان هایدگـر بیشـتر ناظـر بـر ان تصویـر سـابق نیسـت؟

پروفسـور اوهاشـی: بابـت پرسـش بسـیار مهـم تـان تشـکر مـی کنـم. از جهـت محتـوا و معنایـش مـی خواهـم یـک تصحیـح فلسـفی بـه معنـای اخـص انجـام بدهـم مـن بـا بخـش دوم پرسـش شـروع مـی کنـم؛ هـگل از مـرگ هنـر سـخن نمـی گویـد هـگل از پایـان هنـر صحبـت مـی کند، بـه ایـن معنـی کـه هنـر دیگـر بهتریـن و روشـن تریـن بیـان بـرای مفهوم علمـی نیسـت حتـی بـر حسـب نظـر هـگل هنـر ادامـه پیـدا مـی کنـد، یعنـی هنـر همچنـان ادامـه حیـات دارد امـا نه عنـوان پادشـاه تمـام عرصه هـا کـه بایـد جایگاهـش را بـه فلسـفه بدهـد و ایـن فکـر هـگل اسـت. مـا مـی توانیـم اندیشـه هـگل را بـه نحـو دیگـری بـه صـورت مثبـت این طـور تفسـیر کنیـم کـه امـروزه هنـر در ذیـل حقیقـت، ذیـل دیـن، ذیـل فلسـفه فهـم و تفسـیر نمـی شـود بـه معنـا کـه هنر مـی توانـد خـودش را از پرسـش حقیقـت مسـتقل بکنـد. و در ارتبـاط بـا ایـده هنـر بـرای هنـر بـه ایـن معنـا مـی شـود. بحـث هـگل دربـاره پایـان هنـر (و نـه مـرگ هنـر) را بـه ایـن صـورت مـی تـوان فهمیـد و ایـن نحـو حیـات هنـر در دوره مـا اسـت. در مـورد بخـش نخسـت پرسـش از جهـت محتـوا بسـیار مهـم مـی دانـم و یـک نکتـه ی مهـم فلسـفی را بایـد تصحیـح کنـم در سـال 1936-1935کـه هایدگـر مقالـه هنـر خـود را نوشـت، دیگـر آن هایدگـری نبـود کـه هسـتی و زمـان را نوشـت؛ یعنـی آن شـیوه ی تفکـر اسـتعایی هایدگـر و پرسـیدن از امـکان و شـرط امـکان کـه این شـیوه ی پرسـش رامجبـور بـود از کانـت بگیـرد؛ در واقـع نوعـی اجبـار کـه بتوانـد از طریـق آن پرسـش وجـود را تکامـل بدهـد و طـرح کنـد و احسـاس کـرد کـه ایـن شـیوه پرسـش اسـتعایی رضایـت بخـش نیسـت بخاطـر ایـن کـه در شـیوه ی تفکـر اسـتعایی، سـوژه همـواره باقـی مـی مانـد و ایـن شـیوه ی تفکـر کانـت اسـت و همیـن مفهـوم مـن یـا سـوژه را بـا دازایـن جایگزیـن کـرد و دازایـن در جهـان بـودن و سـوژه در برابـر ابـژه نیسـت ولـی مسـئله تراژیـک ایـن اسـت کـه هایدگـر همیـن دازایـن را تفسـیر اسـتعایی از وجـود زمـان کـرد.

بیـن دازایـن از یـک سـمت ونحـوه ی تفکراسـتعایی و درسـمت دیگـر شــکافی وجــود داشــت کــه درمقالــه تصویــر جهــان ومنشــا اثرهنــری هایدگـر دیگـر آن شـیوه ی تفکـر اسـتعایی نـدارد بـه ایـن معنـی کـه پرسـش او خیلـی انضمامـی متوجـه خـود علـم و تکنیـک قـرن بیسـتم اسـت و در توصیـف خـودش از جهـان معاصـر پنـج خصلـت پدیـدارش را مشـخص مـی کنـد یعنـی ایـن ویژگـی هـا کـه بـر مـی شـمارد، امکان ً بـه آن معنـی نیسـتند بلکـه دقیقـا پدیدارهـای واقعـی هسـتند:1ـ علم2ـ تکنولـوژی ماشـینی3ـ تغییـر ذات اثـر هنـری با موضـوع زیبایی شناسـی 4ـ فرهنـگ بـه عنـوان برتریـن ارزش؛ ایـن هـا دقیقـا ناظـر بـه واقعیـت و توصیـف واقعیـت جهـان هسـتند نـه امـکان آن و ویژگـی پنجـم اینکـه هایدگـر بـر مـی شـمارد زدودن خدایـان اسـت و اینهـا پدیدارهایـی بودند کـه در جهـان عصـر جدیـد پدیدار شـده بودنـد و هایدگر قصد توصیفشـان را داشـت امـا از سـوی دیگـر مـن مـی توانـم پرسـش شـما را بـه نحـو مثبـت و پوزیتیـو هـم بفهمـم و اخـذ کنـم بـه ایـن معنـا کـه جهـان بـه عنـوان تصویـر جهـان چـه معنایـی را باید داشـته باشـد و در این پرسـش همـراه بـا هایدگـر امـا متفـاوت بـا هایدگـر بـه ایـن معنی کـه ایـن پدیدار هـا را در زمانـه خـود بفهمیـم امـا متفـاوت بـا هایدگـر بـه ایـن معنـی که ایـن تقـارن و کنـار هـم قـرار گرفتـن هنـر و تکنیـک از زمانـه مـا خیلی پیشــتر رفتــه از آنچــه هایدگــر مــی دیــد و همیــن طــور ایــن موضــوع ًکـه هایدگـر چنانکـه بایـد اندیشـه ای دربـاره ی دین نداشـته اسـت.نهایتا هایدگـر بحـث هایـی دربـاره ی عرفـان آلمانـی دارد و مسـیحیت را نمـی خواهـد بپذیـرد واسـام را هرگـز در نظـر نداشـته اسـت امـا بودیسـم را جالـب توجـه بـه عنـوان طـرف گفتگـو مـی دانـد امـا در مجمـوع مـی شـود گفـت اندیشـه دیـن در اثـار هایدگـر وزن زیـادی نـدارد.

-5مــن عــذر مــی خواهــم پاســخ جنــاب اوهاشــی کــه بــه هســتی پرسـش نپرداختـه انـد؛ هسـتی اصلـی پرسـش و تمایـز اصلـی آن بیـن دو تصویـر اسـت تصویـر اصلـی و تصویـر سـابق کـه آن تجربـه ای کـه از آن صحبـت کردنـد همـه بـر آمـده از ایـن تصویـر سـابق اسـت. مـن فکر مـی کنـم هایدگـر آن اسـتیای سـابق را بیـان مـی کنـد آیـا ایـن تمایـز را مـی پذیرنـد و تصویـری کـه ایشـان مطـرح مـی کننـد بـا توجـه بـه ویژگـی هایـی کـه مطـرح کردنـد بیشـتر به تصویـر مسـبوق می خـورد و تصویـری کـه تکنولـوژی بعـد از ظهـورش بـه وجـود مـی آورد؟

پروفسـور اوهاشـی: هایدگـر تمایـزی را بـه وحـدت مـی رسـاند و مـی خواهـد ایـن تمایـز را بـردارد و حتـی از یـک تصویـر واحـد سـخن بگوید کـه واقعیـت جهـان ماسـت و واقعیـت بـه ایـن معنـا کـه جهـان مـا بـدل ً بـه تصویـر شـده جهـان مـا اساسـا یـک تصویـر اسـت نـه اینکـه یـک تصویـری از جهانـی اسـت. ایـن جهـان بـه ایـن شـکل سـاخته مـی شـود کـه جهـان بـه تصـور درمـی آیـد و تصـور یعنـی بـه برابـر نهـادن از آن حیـث کـه موجـود بـه تصـور درمـی آیـد و موجـود برابـر نهـاده می شـود ایـن جهـان بـه ایـن معنا سـاخته مـی شـود و بعد مسـئله این اسـت کـه آن چیـزی کـه بـه تصـور در آمـده و بـا ایـن تصـور برابـر نهـادن ایـن موجـود سـاخته شـده از ایـن برابـر نهـادن تبدیـل به فـراورده شـدن می شـود؛ یعنی بـه تعبیـر هایدگـر (vorstelleتصورنهـادن) بـه herstellerبـه معنـی برابـر نهادنـی کـه معنـای تولیـد هم مـی دهـد و در هـر صـورت به تعبیـر هایدگر beshteldمـی شـود یعنـی در برابـر مـا سـفارش داده یـا ایسـتانده و ایجـاد مـی شـود و ایـن ایجـاد به معنـی پوئسـیس یونانـی و صناعت نیسـت بلکه نحـوی از پراکسـیس اسـت کـه بـا لوگـوس سـاخته شـده اسـت یعنـی در نسـبت بـا ایـن یـا آن غایـت موجـود ایسـتانده و سـفارش داده مـی شـود و یـا در نهایـت ایجـاد مـی شـود، در نظمـی قـرار مـی گیـرد و سـاخته مـی شـود و مطلـب در همیـن اسـت کـه موجـود در کل یعنـی اشـیا صنعتـی موجـود یعنـی هرآنچـه هسـت ایـن نخسـت بـه ایـن شـیوه خـاص بـه تصـور درمـی آیـد و ایـن برابـر نهـادن تولیـد و فـرآورده مـی شـود و دراین ِ فراوردگـی نظـم خاصـی وجـود دارد ایـن نظـم خـاص خـود موجـود، آن ِ چیـزی کـه هایدگـر ازتصویـر مـراد می کنـد می شـود یعنـی خـود موجود ،خـودش را بـه مثابـه تصویـر در حـال نشـان دادن اسـت نـه اینکـه تصویـر از موجـودی باشـد یعنـی از تصویـر موجـود شـده و چنیـن تصویـری بـه معنـای خـود جهـان در عصـر جدیـد وجـود دارد. از پروفســور اوهاشــی تشــکر مــی کننــد بابــت اینکــه بــا دقــت بــه ســوالات گــوش دادنــد و بــه خوبــی پاســخ دادنــد.

پروفسـور اوهاشـی: ایـن وضعیـت انتقـادی اسـت که در جهـان معاصـر امروز وجـود دارد اینجـا مـن در صحبـت هایـم مطـرح کـردم و مـی دانـم کـه ایـن جهـان معاصـر اسـت امـا نمـی دانـم در ایـران ایـن وضعیـت چگونه اسـت و ایـن نقـد هـا هـم وارد اسـت آشـنایی نـدارم ولـی امیـدوارم حرفایـم نامربوط هـم نبـوده باشـد و ایـن نحـو از پرسـش مـن را شـما پذیرفته باشـید